علائم افسردگی شدید در زنان

علائم افسردگی شدید در زنان طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت (WHO) با نشانه‌هایی مثل:

• غم و اندوه مداوم
• احساس بی‌ارزشی
• تغییر اشتها
• بی‌خوابی یا پرخوابی
• خستگی مزمن
• از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزمره
• افکار خودکشی

همراه است. همچنین نتایج یک مطالعه در مجله روانپزشکی آمریکا نشان می‌دهد که حدود ۲۱٪ از زنان در طول عمرشان حداقل یک‌بار نشانه های افسردگی شدید را تجربه می‌کنند.

سمیرا روی مبل نشسته. دستاشو گره زده توی هم. صداش آرومه، ولی چشم‌هاش پر از سواله:

– دکتر، من دیگه خودمو نمی‌شناسم. انگار خاموش شدم… قبلا پر از انرژی بودم. الان نه به شوهرم توجه دارم، نه بچه‌هام. حتی سریال مورد علاقه‌م رو هم قطع کردم… من چم شده؟

+ من نگاهش می‌کنم. سکوتش رو با قضاوت نمی‌شکنم. فقط می‌پرسم:

– این حال خاموش بودن… کی شروع شد؟

اینجا دقیقا همون جاییه که باید بشینیم و باهم درباره علائم افسردگی شدید در زنان حرف بزنیم. نه از دید پزشکی خشک، نه از پشت تریبون نصیحت. بلکه از دل تجربه‌های واقعی زن‌هایی که هرروز دارن با یه غم پنهان، یه خستگی بی‌دلیل یا یه بی‌حوصلگی طولانی‌مدت زندگی می‌کنن. زن‌هایی که ممکنه اطرافمون باشن یا شاید خود ما باشیم.

بیاین توی این مقاله، باهم قدم‌به‌قدم علائم افسردگی در زنان رو مرور کنیم. نه فقط برای دونستن، بلکه برای فهمیدن، دیدن و شاید هم نجات دادن کسی که مدت‌هاست دیده نشده.

انواع علائم افسردگی در زنان

سمیرا سرش رو انداخته پایین. آهی می‌کشه و با صدایی که تهش یه بغضه، می‌گه: من فکر می‌کردم فقط خسته‌ام. ولی چرا این خستگی تمومی نداره؟ چرا حوصله‌ی هیچ‌کی رو ندارم؟ چرا از خودم بدم میاد؟

+ من می‌پرسم: تا حالا شنیدی که افسردگی فقط غمگین بودن نیست؟»

چشم‌هاش بالا میاد. دقیقا اینجاست که باید درباره انواع علائم افسردگی در زنان صحبت کنیم. افسردگی با نقاب‌های مختلف میاد، و گاهی خودش رو پشت چیزهایی پنهان می‌کنه که ما عادی فرضشون می‌کنیم.

علائم روانی (ذهنی) افسردگی در زنان

زن‌ها اغلب احساسات‌شون رو بهتر می‌شناسن و راحت‌تر بیان می‌کنن؛ اما وقتی افسردگی وارد میشه، این احساسات پیچیده‌تر از همیشه می‌شن:

• غم و ناراحتی مداوم (نه یکی‌دو روزه، هفته‌ها ادامه داره)
• احساس پوچی، بی‌ارزشی یا گناه بی‌دلیل
• از دست دادن انگیزه، علاقه و شور زندگی
• بی‌قراری یا تحریک‌پذیری: بعضی وقتا فقط یه سوال ساده از طرف همسر می‌تونه جرقه‌ی یه بحث بزرگ باشه
• احساس ناتوانی در تصمیم‌گیری: از انتخاب لباس گرفته تا تصمیمات مهم زندگی
• گریه‌های بی‌دلیل یا اشک‌هایی که دیگه نمی‌ریزن

علائم جسمی افسردگی

بدن ما صادق‌تر از ذهنمونه. وقتی ذهن خسته‌ست، بدن زودتر فریاد می‌زنه:

• خستگی مداوم؛ حتی بعد از ۱۰ ساعت خواب
• تغییرات در خواب: بی‌خوابی یا خوابیدن زیاد
• کاهش یا افزایش اشتها
• دردهای پراکنده، مثل سردرد یا درد شکم بی‌دلیل
• کاهش میل جنسی (که گاهی تبدیل به حس گناه در زنان متاهل می‌شه)
• کند شدن حرکات یا حرف زدن، انگار همه‌چی آهسته‌تر پیش می‌ره

علائم اجتماعی

اینجا اونجاست که کم‌کم زن افسرده، از دایره‌ی زندگی اجتماعی بیرون می‌افته…

• دوری از دوستان و خانواده
• بی‌میلی به معاشرت یا حتی جواب دادن به پیام‌ها
• بی‌تفاوتی نسبت به ظاهر، کار یا وظایف مادری و همسری
• احساس شکست یا بی‌کفایتی توی نقش‌های روزمره

شما شاید خودتون یا کسی که می‌شناسید یکی از این موارد رو تجربه کرده باشید. توی اتاق درمان، ما این مسائل رو با دقت و به صورت عمیق بررسی می‌کنیم تا ببینیم چرا این افسردگی‌ها مخصوص زنان هستن و چطور میشه به بهترین شکل بهشون رسیدگی کرد.

قبل از اینکه با خوندن این علائم، پیش خودت بگی “نکنه من افسرده‌ام؟”، یه نفس عمیق بکش و اگر دوست داری دقیق پیش بری، بزن رو لینک تست افسردگی رو انجام بده. این تست می‌تونه کمکت کنه تا مطمئن شی این حس‌هات واقعاً نشونه‌ی افسردگی‌ان یا نه. گاهی شناخت درست، اولین قدم برای آروم‌ شدنه.

انواع خاص افسردگی شدید در زنان

همونطور که گفتیم، افسردگی در زنان می‌تونه به شکل‌های مختلفی ظاهر بشه. توی اتاق درمان، ما این مسائل رو با دقت و به‌صورت عمیق بررسی می‌کنیم تا ببینیم چرا این افسردگی‌ها مخصوص زنان هستن و چطور میشه به بهترین شکل بهشون رسیدگی کرد. توی اتاق درمان، ما این مسائل رو با دقت و به‌صورت عمیق بررسی می‌کنیم تا ببینیم چرا این افسردگی‌ها مخصوص زنان هستن و چطور میشه به بهترین شکل بهشون رسیدگی کرد.

علائم افسردگی بعد از زایمان

خب، وقتی بچه به دنیا میاد، خیلی از احساسات مختلط و گاهی غمگینی به سراغ زن میاد. افسردگی پس از زایمان یکی از همون مشکلاتیه که بعضی مادرها باهاش دست‌وپنجه نرم می‌کنن. ممکنه شما این احساسات رو تجربه کرده باشید یا یکی از نزدیکان‌تون درگیرش باشه. این نوع افسردگی می‌تونه خیلی شدید باشه و زندگی روزمره رو تحت تاثیر قرار بده. حس گناه، اضطراب و بی‌انرژی بودن خیلی رایجه.

• احساس غمگینی شدید و بی‌ارزشی
• اضطراب یا نگرانی بیش از حد درباره توانایی مراقبت از کودک
• احساس بی‌علاقگی به نوزاد یا مشکل در ارتباط با او
• احساس گناه یا بی‌کفایتی در نقش مادر
• خستگی شدید که بر فعالیت‌های روزمره تأثیر می‌گذارد

در اتاق درمان، ما با دقت بررسی می‌کنیم که آیا این علائم مربوط به افسردگی بعد از زایمانه یا نه و چطور میشه این احساسات رو مدیریت کرد. کمک گرفتن از یک مشاور می‌تونه تاثیر زیادی در روند بهبودی داشته باشه.

علائم افسردگی قبل از زایمان

گاهی زن‌ها قبل از باردار شدن، توی یک چالش عاطفی و روانی گیر می‌افتن. نه اینکه نخوان مادر شن، ولی انگار این تصمیم سنگینه، چون بارش فقط روی بدن نیست، روی دل و ذهن هم هست.

• احساس غمگینی عمیق بدون دلیل واضح
• ناتوانی در لذت بردن از چیزهایی که قبلاً خوشحال‌کننده بودن
• نگرانی‌های مزمن درباره آینده، رابطه، حتی توانایی مادر بودن
• اختلال در خواب، تغذیه، تمرکز
• بی‌قراری و اضطراب‌هایی که بی‌صدا می‌جوشن

علائم افسردگی شدید در زنان باردار

خب حالا تصور کن بارداری شروع شده. همه می‌گن باید خوشحال باشی. ولی تو نیستی.
و این‌جا جاییه که خیلی از زن‌ها سکوت می‌کنن… چون “نکنه مادر خوبی نباشم؟ نکنه بقیه فکر کنن بچمو نمی‌خوام؟”

ولی بذار یه چیز خیلی مهم بهت بگم:

احساس افسردگی در دوران بارداری تقصیر تو نیست. تغییرات هورمونی، فشارهای روحی، نگرانی‌های مالی، رابطه‌ای یا حتی خستگی مزمن می‌تونه همه و همه باعث بشه زن احساس کنه دیگه خودش نیست.

علائم افسردگی شدید در دوران بارداری شامل:

• گریه‌های بی‌دلیل یا با دلیل‌های کوچیک
• احساس بی‌ارزشی، بی‌کفایتی، یا گناه نسبت به بچه
• از دست دادن انرژی و علاقه به روزمرگی
• خواب‌های آشفته، بیدار شدن‌های مکرر
• فکرهایی در مورد آسیب رسوندن به خود یا بچه (که حتماً نیاز به بررسی داره)

علائم افسردگی شدید در زنان متاهل

تو این جلسه، یه زن نشسته روبه‌رویم. صدای قدم‌هاش، خسته‌ست. سرش پایینه. حرف‌هاش آروم و با مکثه.
با صدایی که تهش یه لرزش خفیفه می‌گه: من متاهلم… شوهرم کنارمه، ولی حس می‌کنم تنهام. نمی‌دونم چی شده. دیگه دلم نمی‌خواد صبح‌ها از تخت بلند شم. با هیچ‌کس حرف نمی‌زنم، نه با شوهرم، نه با مامانم، نه با خودم.

گاهی افسردگی، توی زندگی زن‌های متاهل، خودش رو خیلی ساکت و بی‌صدا نشون می‌ده. انگار فقط یه خستگی معمولیه. یه بی‌حوصلگی گذرا. ولی وقتی می‌مونه، عمیق می‌شه و کم‌کم خودش رو به شکل‌های مختلف نشون می‌ده.

فاصله گرفتن عاطفی از همسر

دیگه اون صمیمیت قبلی نیست. زن حس می‌کنه شوهرش نمی‌فهمه، یا حوصله‌اش رو نداره. گاهی حتی از لمس شدن یا صحبت کردن با همسرش پرهیز می‌کنه.

احساس بی‌ارزشی و بی‌کفایتی در نقش همسر یا مادر

زن با خودش فکر می‌کنه: “من زن خوبی نیستم… هیچ کاری رو درست انجام نمی‌دم.” این فکرها تو ذهنش دور می‌زنن، روز و شب.

بی‌میلی به روابط جنسی

نه به‌خاطر اینکه علاقه‌ای نیست، بلکه چون افسردگی مثل یه دیوار میاد بین اون‌ها و حس نزدیکی رو خفه می‌کنه.

بی‌خوابی یا خواب زیاد

شب‌ها خوابش نمی‌بره، یا صبح‌ها اصلا دلش نمی‌خواد از تخت بیاد بیرون. بعضی روزها هم اصلا خواب نمی‌بینه، فقط خستگی می‌کشه تا شب بعد.

گریه‌های بی‌دلیل

وسط آشپزی، وسط شستن ظرف‌ها، وقتی بچه خوابیده. اشک می‌ریزه. بدون اینکه دقیقا بدونه چرا.

فکر کردن به رفتن، ناپدید شدن، یا حتی مرگ

نه اینکه بخواد به خودش آسیب بزنه، ولی فکر می‌کنه نبودنش شاید راحت‌تر از بودنشه.

کناره‌گیری از جمع

دعوت‌های خانوادگی رو رد می‌کنه. کمتر با دوستان حرف می‌زنه. از تماس تلفنی حتی استرس می‌گیره.

بی‌احساسی به شوهر و بچه‌ها

گاهی حس می‌کنه ربات شده. انگار فقط کار می‌کنه و هیچ احساسی نداره. و همین باعث عذاب وجدانش می‌شه.

ترس از قضاوت شدن

فکر می‌کنه اگه بگه “حال دلم بده”، بقیه می‌گن: “مگه چی کم داری؟ شوهرت خوبه، بچه‌ات سالمه!”
و این ترس، باعث سکوتش می‌شه.

اگر تو هم زن متاهلی هستی که این احساس‌ها رو تجربه می‌کنی، بدون:

• این‌ها واقعی‌ان، و تقصیر تو نیست.
• تو تنها نیستی.
• افسردگی شدید، نیاز به رسیدگی داره، نه قضاوت.

علائم افسردگی دوران قاعدگی (یا همان PMS و PMDD)

یه خانم جوون روبه‌روم نشسته. یه لحظه سرش رو بالا می‌آره و می‌گه: دکتر یه هفته مونده به پریودم، اصلا آدم دیگه‌ای می‌شم. بی‌خود گریه‌م می‌گیره، با همه دعوا می‌کنم، شوهرم می‌گه این دیگه کیه! خودمم دیگه از خودم خسته‌م…”

و من با لبخند بهش می‌گم: تو تنها نیستی عزیزم. خیلی‌ها همین رو تجربه می‌کنن. بذار باهم بررسیش کنیم.

خیلی از زن‌ها چند روز یا حتی یکی دو هفته قبل از شروع قاعدگی دچار تغییرات خلقی می‌شن. این تغییرات گاهی خفیفن (که بهش می‌گیم PMS) و گاهی شدیدترن، تا جایی که به اختلال خلقی پیش از قاعدگی (PMDD) تبدیل می‌شن.

• احساس غم و اندوه بی‌دلیل
• زودرنجی و عصبانیت ناگهانی
• گریه کردن‌های بی‌مقدمه
• احساس بی‌ارزشی یا گناه
• بی‌حوصلگی و از کوره در رفتن سر چیزای کوچیک
• اضطراب و دلشوره‌ی مداوم
• نداشتن تمرکز، حواس‌پرتی
• بی‌علاقگی به فعالیت‌های روزمره

دریافت راهکار و تمرین علمی بعد از شناخت علائم افسردگی زنان

مرحله اول: شناخت دقیق خودت

یه دفتر مخصوص داشته باش و هرروز (حداقل به مدت دو هفته) یادداشت کن:

• امروز چه احساسی داشتم؟
• چی باعث شد حالم خوب یا بد بشه؟
• با چه کسی صحبت کردم و اون صحبت چه تأثیری داشت؟

مرحله دوم: حرف بزن، خالی شو، سبک شو
روان‌درمانی (CBT یا درمان شناختی رفتاری) یکی از بهترین روش‌ها برای افسردگیه. تو این روش، یاد می‌گیری افکار منفی‌ت رو بشناسی و جاش افکار واقع‌بینانه‌تر بذاری. وقتی فکری مثل: “من خوب نیستم. هیچ‌کس دوستم نداره.” به ذهنت اومد، بنویس: این فکر چقدر واقعی‌ه؟ مدرکش چیه؟ اگه دوستم اینو می‌گفت، چی بهش می‌گفتم؟

جایگزین این فکر می‌تونه چی باشه؟ مثل: “الان حس می‌کنم تنهام، ولی آدم‌هایی هستن که دوستم دارن.”

مرحله سوم: بدن افسرده، ذهن افسرده می‌سازه
هرروز حداقل ۱۵ دقیقه پیاده‌روی کن، و بعد از اون حست رو بنویس. هرچقدر هم بی‌حال باشی، همون ۱۵ دقیقه رو انجام بده. فقط شروع کن. بدنت داره برات کار می‌کنه.

مرحله چهارم: نور بگیر، تنفس کن، بخند
نور خورشید و طبیعت برای ذهن افسرده مثل داروه. تنفس عمیق و مدیتیشن کمک می‌کنه مغزت از حالت جنگ‌وگریز خارج شه. بشین یه جای آروم، ۴ ثانیه نفس بکش، ۷ ثانیه نگه دار، ۸ ثانیه بازدم کن (۳ تا ۵ بار تکرار کن)

مرحله پنجم: دارو؟ بله، گاهی لازمه
اگه شدت افسردگی زیاد باشه یا با راهکارهای بالا بهبود حاصل نشه، مصرف داروهای ضدافسردگی تحت نظر روانپزشک توصیه می‌شه. دارو کمک می‌کنه مغزت فرصت ترمیم داشته باشه، نه اینکه تا ابد با قرص پیش بری.

توصیه اکرم نظرکرده درباره علائم افسردگی شدید در زنان

و خیلی وقتا، زن‌ها یاد گرفتن که اون فریاد رو توی دلشون خفه کنن… چون مادرن، چون همسرن، چون باید قوی باشن. ولی بذار واضح بگم: اینا فقط «خستگی» نیست، اینا «علائم افسردگی شدیده»

• بی‌حسی احساسی: نه ناراحتی، نه شادی فقط «هیچ».
• افکار مکرر درباره‌ی مرگ یا بی‌ارزشی خود.
• گریه‌های بی‌دلیل یا حتی ناتوانی در گریه.
• کم‌خوابی یا پرخوابی‌های فلج‌کننده.
• ناتوانی در انجام ساده‌ترین کارها.
• احساس تهی بودن از معنا یا هدف زندگی.

توصیه من چیه؟

۱. سکوت نکن. افسردگی شدید نیازه به صدا داره، به همدلی، به مشاوره.
۲. مقایسه نکن. اینکه بگی “بقیه هم خسته‌ن” دردت رو کم نمی‌کنه. تو منحصربه‌فردی و حال تو هم همین‌طور.
۳. بدون که تقصیر تو نیست. افسردگی نه ضعف شخصی‌ه، نه بی‌عرضگی. یه بیماری‌ه. همون‌قدر واقعی که دیابت یا زخم معده.
۴. از روانشناس کمک بگیر. مشاوره، دارو یا تمرین‌های ذهن‌آگاهی می‌تونن قدم‌به‌قدم تو رو از این سیاهی بیرون بیارن.
۵. یه نفر رو انتخاب کن که کنارت باشه. میتونه یه دوست، یه خواهر یا یه مشاور باشه.

جمع بندی: انجمن پرسش و پاسخ درباره علائم افسردگی در زنان

در پایان این گفت‌وگوی درمانی، خوبه بدونی که افسردگی در زنان شکل‌ها و شدت‌های مختلفی داره؛ از افسردگی پیش از بارداری، دوران بارداری، بعد از زایمان گرفته تا دوران قاعدگی یا حتی در زندگی زناشویی. شناخت این علائم قدم اول برای کمک به خودته. حالا اگه حس کردی بعضی از این نشونه‌ها رو داری یا ذهنت درگیر سوالیه، تو تنها نیستی.

زیر همین مقاله، یه انجمن پرسش و پاسخ برات آماده کردیم تا بتونی مشکلت رو با ما و دیگران به اشتراک بذاری. تیم روانشناس‌هامون هم کمتر از ۲۴ ساعت بهت پاسخ می‌دن. چون قراره با هم، یک قدم یک قدم، حال دلت رو بهتر کنیم.

سوالات متداول درباره علائم افسردگی شدید در زنان

آیا علائم افسردگی در زنان با تغییرات هورمونی در ارتباط است؟

بله، تغییرات هورمونی در دوران‌هایی مثل قاعدگی، بارداری، پس از زایمان و یائسگی می‌تونن روی خلق‌وخو تأثیر بذارن و علائم افسردگی رو تشدید یا ایجاد کنن.

آیا افسردگی در دختران نوجوان هم همین علائم را دارد؟

تا حدی بله، ولی در نوجوان‌ها افسردگی ممکنه با رفتارهایی مثل پرخاشگری، افت تحصیلی، انزوا یا بی‌قراری بیشتر خودش رو نشون بده.

در صورت مشاهده علائم افسردگی در یکی از عزیزان، چه باید کرد؟

با مهربونی کنارش باش، قضاوتش نکن و تشویقش کن با یک روانشناس مشورت کنه. گوش دادن همدلانه گاهی قدم اول برای نجات یه آدمه.

منبع: nhs.uk

ارسال مقاله برای دوستان تون 👇